Cykl „Wielka Sztuka na Ekranie” – Tokijskie opowieści. Sztuka stolicy Japonii

Dzięki partnerstwie British Council przedstawiamy filmy krótkometrażowe nominowane do nagrody Brytyjskiej Akademii Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) w kategorii dedykowanej krótkiej formie filmowej. W programie zobaczymy pięć filmów niezwykle różnorodne tematycznie, formalnie i gatunkowo: ROCK, PAPER, SCISSORS, MARION, MILK, STOMACH BUG oraz THE FLOWERS STAND SILENTLY, WITNESSING. 

Gala rozdania nagród BAFTA to najważniejsza branżowe wydarzenie w Wielkiej Brytanii, a statuetka Złotej Maski jest nazywana „Brytyjskim Oscarem”. Brytyjska Akademia wyróżnia produkcje filmowe od 1948 roku, a w latach 60. utworzyła kategorię najlepszego brytyjskiego filmu krótkometrażowego. Wśród największych gwiazd brytyjskich na scenie BAFTA swoje statuetki mogą odbierać twórcy i twórczynie z ograniczonym budżetem, często debiutujący, ale z szalenie ważnym, bezkompromisowym głosem. W tegorocznym zestawieniu również doświadczymy wyjątkowej ekspresji twórczej oraz odważnych opowieści zaangażowanych społecznie i politycznie. 

ROCK, PAPER, SCISSORS (reż. Franz Böhm) to zwycięzca w kategorii najlepszy film krótkometrażowy w 2025, z którego bije odwaga w sportretowaniu 17-letniego Ukraińca doświadczającego horroru terrorystycznego państwa rosyjskiego. W kontekście współczesnych wydarzeń geopolitycznych równie porażający jest dokument THE FLOWERS STAND SILENTLY, WITNESSING (reż. Theo Panagopoulos) zbierający archiwalne materiały sprzed prawie stu lat. Daje możliwość doświadczenia Palestyny kwitnącej i zapierającej dech w piersi, w której natura nie została zrównana z ziemią przez kolonialne zapędy Izraela. 

Poetycki, przywodzący na myśl poetykę AFTERSUN, dokument MILK (reż. Miranda Stern) nie tylko zbiera szczątkowe wspomnienia o matce reżyserki, ale stanowi również jej terapię i zmierzenie się z zabójczym uzależnieniem narkotykowym. Inny portret matki ukazuje film MARION (reż. Joe Weiland, Finn Constantine), w którym tytułowa bohaterka balansuje między życiem a śmiercią w kontrowersyjnym sporcie, aby udowodnić swoją odwagę w mizoginistycznym świecie. 

W końcu STOMACH BUG (reż. Matty Crawford), body horror dopieszczony wizualnie, opowiadający o samotnym ojcu usilnie starającym się, aby być obecnym w życiu swojej córki stopniowo zapominającej o swoich korzeniach.  

ENG

Thanks to our partnership with the British Council, we are presenting short films nominated for the British Academy of Film and Television Arts (BAFTA) award in the category dedicated to short films. The programme features five movies that are incredibly diverse in terms of theme, form and genre: ROCK, PAPER, SCISSORS, MARION, MILK, STOMACH BUG, and THE FLOWERS STAND SILENTLY, WITNESSING.

The BAFTA Awards ceremony is the most prestigious event in the British film industry, and the Golden Mask statuette is often referred to as the “British Oscar.” The British Academy has been recognising outstanding achievements in cinema since 1948. In the 1960s, it introduced the category for Best British Short Film. Alongside the biggest stars of British cinema, the BAFTA stage welcomes filmmakers working on shoestring budgets (often debutants), yet armed with fiercely valid, uncompromising voices. This year’s selection once again showcases exceptional creative expression and bold, socially and politically engaged storytelling.

ROCK, PAPER, SCISSORS (dir. Franz Böhm), winner of the 2025 BAFTA for Best Short Film, stands out for its unflinching courage in portraying a 17-year-old Ukrainian boy living through the horrors inflicted by the Russian terrorist state. In the light of current global events, the documentary THE FLOWERS STAND SILENTLY, WITNESSING (dir. Theo Panagopoulos) feels equally devastating — an archival piece that brings to life images of Palestine from nearly a century ago, capturing a breathtaking land of flourishing nature long before it was razed to the ground by Israeli colonial ambitions. 

The poetic documentary MILK (dir. Miranda Stern), evocative of AFTERSUN, weaves together fragmented memories of the director’s late mother while serving as a personal act of therapy and confrontation with her fatal struggle with addiction. Another portrait of a mother in the film MARION (dir. Joe Weiland, Finn Constantine), where the eponymous heroine walks a fine line between life and death through a controversial sport. A daring act to prove her courage in a misogynistic world. 

Finally, STOMACH BUG (directed by Matty Crawford), a visually polished body horror film about a single father desperately trying to be present in the life of his daughter, who is gradually forgetting her roots.

Dziadek do orzechów
Balet Piotra Czajkowskiego
w klasycznej choreografii Rudolfa Nuriejewa

Retransmisja z Paryskiej Opery Narodowej [Opéra national de Paris]

Prezentowany przez nas spektakl Dziadka do orzechów jest bardzo stary, a zarazem bardzo nowy. Powstał w Operze Paryskiej w 1985 roku, ale do dziś jest grany z wielkim powodzeniem, bawiąc i wzruszając kolejne pokolenia paryskich widzów. My zaprezentujemy wersję nagraną podczas bezpośredniej transmisji na żywo tego spektaklu do kin całego świata, która będzie miała miejsce w grudniu tego roku.

Autorem niedoścignionej choreografii tego barwnego przedstawienia jest nieżyjący już Tatar Rudolf Nuriejew, jeden z najwybitniejszych tancerzy XX wieku, który niedługo po swojej ucieczcie z ZSRR został dyrektorem zespołu baletowego Opery Paryskiej. Stworzył tu wiele baletów, które grane są w Paryżu do dziś. Nuriejew swoją wersję Dziadka do orzechów oparł na klasycznym układzie Mariusa Petipy i Lwa Iwanowa.

W wielu krajach nie ma Bożego Narodzenia bez gwiazdkowego spektaklu Dziadka do orzechów. Choć prapremiera tego arcydzieła odbyła się w Petersburgu w dniu Świętego Mikołaja, 6 grudnia 1892 roku, to tradycja gwiazdkowa towarzysząca temu baletowi powstała niemal pół wieku później, w Stanach Zjednoczonych. Choć dziś, inaczej niż za czasów Czajkowskiego, tytuł ten jest kierowany głównie do młodszych widzów, to nadal pozostaje jednym z najpoważniejszych arcydzieł klasycznego baletu.

Oparty na opowieści modnego wówczas fantastycznego pisarza E. T. A. Hoffmanna Dziadek do orzechów miał wykorzystywać zainteresowanie elit fantastyką. Tymczasem okazał się wspaniałym spektaklem familijnym. Mali widzowie odnajdą w nim baśniową historię małej Klary, która dzięki dobremu sercu i odwadze wyzwala spod czaru księcia zaklętego w dziadka do orzechów. Piotr Czajkowski napisał do tego baletu przepiękną muzykę, skrzącą się łatwo wpadającymi w ucho tematami i oryginalną orkiestracją (harmonika szklana naśladująca padający śnieg). Dodatkowym atrakcją jest udział dziecięcego chóru Śnieżynek.

Czas trwania: około 2 godzin i 30 minut (w tym jedna przerwa)
Polskie napisy

Wyczekiwana adaptacja wielokrotnie nagradzanej, wciąż nieprzetłumaczonej na język polski książki Maxa Portera “Grief is the Thing With Feathers”.

Film Dylana Southerna opowiada historię ojca i jego dwóch małych synów, którzy próbują przetrwać w świecie rozbitym przez nagłą śmierć żony i matki. W ich londyńskim mieszkaniu, przepełnionym ciszą i niedokończonymi rozmowami, niespodziewanie pojawia się nowy lokator. Jest nim Kruk – wielki, czarny ptak, który mówi, pachnie zgnilizną i zachowuje się jak połączenie opiekuńczej niani, bezczelnego trickstera i psychoanalityka. Kruk oświadcza, że zostanie z nimi tak długo, jak będzie to konieczne.

Southern to reżyser znany głównie z dokumentów muzycznych o Blur czy LCD Soundsystem. Tym razem swoją wrażliwość na rytm i obraz przekłada na język fabuły. To nie jest typowy dramat o żałobie. To surrealistyczna, pełna czarnego humoru, a zarazem rozdzierająco czuła opowieść o tym, jak radzimy sobie z niewyobrażalną stratą. To kino artystyczne najwyższej próby, łączące wybitną literaturę z hipnotyzującą kreacją Cumberbatcha. Obowiązkowy seans w ramach British Film Festival.

ENG

The long-awaited adaptation of Max Porter's award-winning book "Grief is the Thing With Feathers", which has not yet been translated into Polish.

Dylan Southern’s film tells the story of a father and his two young sons who are trying to survive in a world shattered by the sudden death of their wife and mother. In their London flat, filled with silence and unfinished conversations, a new lodger unexpectedly appears. It is Crow - a large black bird who speaks, smells of decay, and behaves like a mix of a caring nanny, a cheeky trickster and a psychoanalyst. Crow announces that he will stay with them for as long as necessary.

Southern, best known for his music documentaries about Blur and LCD Soundsystem, now translates his sensitivity to rhythm and imagery into the language of fiction. That is not a typical drama about grief. It is a surreal, darkly humorous, yet heartbreakingly tender story about how we cope with unimaginable loss. A work of art cinema at its finest, combining outstanding literature with Benedict Cumberbatch’s hypnotic performance. A must-see at the British Film Festival.

Kontrowersyjny, rozkosznie feministyczny i nowatorski debiut pełnometrażowy Sally Potter. Na początku lat 80., dzięki grantowi z Brytyjskiego Instytutu Filmowego, reżyserka wbiła kij w szprychy i wywróciła do góry nogami klasyczny musical, a przy okazji – standardowy model opowiadania. THE GOLD DIGGERS, zrealizowane przez wyłącznie kobiecą ekipę, nawiązuje tytułem do jednego z najważniejszych dzieł Warner Bros. lat 30., czyli do powstałych w realiach Wielkiego Kryzysu POSZUKIWACZEK ZŁOTA Mervyna LeRoya i Busby’ego Berkeleya z 1933 roku. Hollywoodzkie uprzedmiotowienie tańczących bohaterek Potter zamienia jednak na wyrafinowaną plastycznie i dźwiękowo dekonstrukcję gatunku. 

Życie pracującej w banku Celeste (Colette Laffont) i gwiazdy filmowej Ruby (Julie Christie) przecina się w niespodziewany sposób. Ich spotkanie oraz wspólne przygody stają się punktem wyjścia do zakwestionowania „przyjemności wzrokowej”, jaką daje kino tworzone przez mężczyzn, poszukiwania związków między kapitalizmem (złoto!) a feminizmem oraz wywrotowej podróży po rubieżach historii kina.

Przyjęty z umiarkowanym entuzjazmem – lub wręcz wrogo – film Potter oskarżany był w latach 80. o hermetyczność i zbytnie polityczne zaangażowanie. Przez dekady pozostawał niemal niedostępny. Dzisiaj THE GOLD DIGGERS powracają w odrestaurowanej cyfrowo wersji, by zająć należne im miejsce. W końcu to jeden z kluczowych eksperymentów lat 80. oraz kamień węgielny nowego brytyjskiego kina reżyserowanego przez kobiety.

ENG

Sally Potter’s controversial, delightfully feminist and groundbreaking feature debut. In the early 1980s, thanks to a grant from the British Film Institute, Potter shook up the status quo, turning the traditional musical – and the conventional mode of storytelling – on its head. THE GOLD DIGGERS, made by an all-female crew, takes its title from one of Warner Bros.’ most iconic 1930s works, GOLD DIGGRERS OF 1933 by Mervyn LeRoy and Busby Berkeley (1933), set against the Great Depression. Potter transforms the Hollywood objectification of dancing heroines into a visually and sonically sophisticated deconstruction of the genre.

The lives of Celeste (Colette Laffont), a bank clerk, and Ruby (Julie Christie), a film star, intersect unexpectedly. Their encounters and shared adventures serve as a launchpad to question the “pleasure of the male gaze” in cinema, and explore links between capitalism (gold!) and feminism, and embark on a radical journey through the fringes of film history. 

Initially received with mixed, and sometimes hostile, reactions, Potter’s film was accused in the 1980s of being hermetic and overly political, remaining largely inaccessible for decades. Today, the digitally restored THE GOLD DIGGERS reclaims its rightful place as a key 1980s experiment and a cornerstone of new British cinema directed by women.